ULTRASON: DOPPLER ULTRASON, RENKLİ ULTRASON, 4 BOYUTLU ULTRASON

 

Ultrason cihazı; “prob (tranducer, scanner)” adı verilen anneye temas eden uçtan yayılan kulağın duyamayacağı yüksek frekanstaki ses dalgalarının değişik yoğunluklardaki dokulardan yansıyarak oluşan görüntünün bir ekran üzerine yansıtılması esası ile çalışır.

1970’li yıllardan beri kullanılan ultrason cihazları giderek gebelik izlemlerinin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.Özellikle bilgisayar teknolojileri ve endüstriyel alandaki gelişmeler bu cihazlardaki görüntü kalitesini arttırmış, her geçen gün de arttırmaya devam ettirmektedir. En son teknolojik ürün olan 4 boyutlu (4D) ultrasonlardaki görüntü kalitesi, standart 2 boyutlu (2D) ultrasonlardan çok daha iyidir.

Ultrason Türleri

2 Boyutlu Ultrason (2d Ultrasound)
En ve uzunluk boyutları olup derinlik boyutu olmayan, dokuların bir düzlem üzerinde görüntülenmesini sağlayan, muayenehanelerde en sıklıkla kullanılan standart (“geleneksel”) ultrasonlardır.

3 Boyutlu ultrason (3d Ultrasound)
Normalde standart ultrason cihazlarında yapılan 2 boyutlu (düzlemsel) bir tarama sonrasında, bir bölgenin derinlik boyutu da katılarak 3 boyutlu şekilde görüntülenmesine imkan tanıyan cihazlardır. Ancak 2 boyutlu görüntünün 3 boyutluya dönüşmesi biraz zaman alıcıdır (10-15 dakika gibi).

4 Boyutlu Ultrason (4d Ultrasound)

En, uzunluk ve derinlik boyutlarını içeren 3 boyutlu (uzaysal) görünümün eş zamanlı olarak (“real time özelliği”) bir monitorde görüntülenmesine olanak sağlayan en son teknolojik ürünlerdir 4D Ultrason cihazları ile çok erken döneminde cinsiyet, yarık damak, yarık dudak, eksik parmak, beyin ve omurilikten kaynaklanan rahatsızlıkların erken tanısı konulabilmektedir.

Diğer taraftan geleneksel iki boyutlu ultrasonografide bebeğin el ve ayak parmaklarını tam anlamı ile değerlendirebilmek her zaman mümkün olmayabilir.

Ense kalınlığı ölçümüyle görülen "mongolizm" (Down sendromu) 4D ultrason sayesinde 3. ayda taranabilmektedir. Bu nedenlerle dört boyutlu ultrasonlar geleneksel- standart 2d ultrasonlara göre tercih edilmektedir.  4D ultrasonlar geleneksel iki boyutlu inceleme özelliğinin yanı sıra hem renkli doppler hem de 3. boyut özelliğini birlikte içermektedir. .

Her yeni teknolojide olduğu gibi oldukça pahalı cihazlardır ve tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sadece belirli merkez ve kurumlarda bulunmaktadır

Bugün için dört boyutlu ultrasonografi biraz daha fantastik bir inceleme olarak görünmektedir.Bazı psikologlara göre  anne baba adaylarının doğmamış bebeklerini ekranda görmeleri anne-baba ve bebek arasında doğumdan sonra kurulacak olan bağın daha güçlü olmasına yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte anne adaylarının bebeklerini önceden görmelerinin hamileliklerinin geri kalan kısmını daha rahat geçirdikleri de iddia edilmektedir.

 

4 boyutlu ultrason nedir?

1970 lerden beri kullanılan ultrasonun esası prob adı verilen ve vücuda temas eden ucdan yayılan ve kulağın duyamıyacağı yüksek frekansdaki ses dalgalarının farklı yoğunlukdaki dokulardan yansımasıması ile oluşan görüntünün bir ekrana yansıtılmasına dayanır. Özellikle bilgisayar teknolojilerindeki gelişmeler sayesinde en ve uzunluk ölçüsünün kullanıldığı standart ultrasona derinlik de eklenerek 3 boyutlu görüntüler elde edilmiş buna 4. boyut olan zamanın da eklenmesi ile eş zamanlı görüntüleme mümkün olmuştur. 4 boyutlu ultrasonlar en, boy ve derinlik boyutlarını içeren 3 boyutlu ultrason görüntüsünün real time yani eş zamanlı olacak şekilde bir monutörde görüntülenmesini sağlayan son jenerasyon teknolojik ürünlerdir. Bu sayede anne karnındaki bebeğin renkli fotoğrafalrını almak ve hareketlerini görüerek cd ye kaydetmek mümkün olmuştur.

4 boyutlu ultrason nasıl çekilir?

4 boyutlu ultrason Ultrason tecrübesi olan radyolog hekim veya kadın hast ve doğum uzmanı olan hekimler tarafından, donanımında 4 boyut teknolojisi olan ultrasonlar kullanılarak çekilir. Standart 2 boyutlu ultrasonda olduğu gibi gebenin karnına jel uygulanır, böylece ses dalgalarının iletilmesi için uygun ortsm yaratılır. Genelikle inceleme siyah beyaz görüntüleme ile başlar, Özel prob görüntülenmesi istenen bölgeye getirilerek uygun plan bulunduğunda 4 boyutlu görüntüye geçilir.

4 boyutlu ultrason kaçıncı haftada çekilir?

4 boyutlu ultrasonda iyi bir görüntü alabilmek için bebeğin amniotik sıvısının yeterli olması gereklidir. + boyutlu görünütü genelde bebeğin hareketlerinin ve kendisinin daha iyi izlenebildiği 3. gebelik ayından itibaren yapılabilir.Özellikle gebeliğin 4 ve 5. aylarında ayrıntılı inceleme yapılabilir. Sonraki aylarda bebeğin tamamını görüntülemek zor olduğundan görüntüleme bölge bölge yapılabilir, ancak bu dönemde fetüsün yüzü çok net görüntülenebilir.

4 boyutlu ultrason ne zaman yapılmalı?

3. gebelik ayından itibaren herhangibir gebelik ayında 4 boyutlu görüntüleme yapılabilir. Gebeliğin 3,4,5 inci aylarına bebek bir bütün olarak izlenirken büyüdükçe bu görüntüleme bölge bölge yapılır.Gebelik haftası arttıkça bebeğin bütünü izlenemezken yüzü daha net izlenebilir.

4 boyutlu ultrason zararlı mı?

Ultrasonun çalışma prensibi gereği kullanılan ses dalgaları herhangibir radyasyon içermez, uzun yıllardır kullanılmaktadır ve gebelik herhangibir olumsuz etkisi izlenmemiştir.

4 boyutlu ultrason ile bebeğin hangi özellikleri anlaşılabilir?

4 boyutlu ultrason ile bebeğin cinsiyeti, yüzünün şekli ve yapısı, dudakları, elleri ve ayakları, omurgası rahatlıkla ayırd edilebilir.

4 boyutlu ultrason ile bebekteki ne tür sorunlar anlaşılabilir?

4 boyutlu görüntüleme sayesinde özellikle yüzde yarık dudak damak, spina bifida denilen omurgada açıklıkla seyreden hastalıklarr, el ve ayaklar ve parmaklarla ilgili anomaliler, bebeğin cinsiyeti rahatlıkla izlenebilir. Beraberinde bebeğin eline ağzına götürmesi, esnemesi, amniotik sıvıyı yutması gibi hareketleri de izlenebilir.

Doppler Ultrason Nedir?

Ses dalgalarının kan damarı içindeki kan hücrelerine çarpıp geri gelmesi sırasında frekans değiştirmesi esasından yola çıkılarak geliştirilmiştir. Renkli Doppler inceleme ile ekrana damarlardaki kanın akış yönü ve hızı mavi ve kırmızı renklerle izlenir.
Başta göbek kordonu olmak üzere, rahim damarları, bebeğin vücudundaki tüm damarlarların, bebeğin kalbindeki kan akımlarının incelenmesinde kullanılır. Doppler ultrasonografi, rahim içindeki bebeğin büyümesinin kısıtlandığı durumları, bebeğin beslenebilmesine ait sorunları ve kan uyuşmazlığının derecesini saptamak, rahim içindeki bebeğe kan nakli yapabilmek, gebelik zehirlenmesi (albümin, preeklampsi vb. ) ve gelişme geriliklerinin öngörüsünde bulunmak için kullanılan çok değerli bir yöntemdir.